Geschiedenis Sociëteit "De Unie"

Vereniging Sociëteit ‘De Unie’ is een besloten vereniging en in zekere zin een traditionele “Heerensociëteit”. 

Sociëteiten ontstonden in de Nederlanden uit verschillende oogmerken. Zo was er de politieke sociëteit, ontstaan in de achttiende eeuw met als achtergrond de polemische strijd tussen de Kezen en de Oranjeklanten en de militaire sociëteit. Waaronder ook de Schutterijen gerekend dienen te worden, waarvan de oorsprong vaak tot in de vijftiende eeuw gelegd kan worden. Ten derde de kunstsociëteiten, voor kunstenaars als: schrijvers, schilders en beeldhouwers, waarbij vaak nog een link gelegd kon worden met rederijkerskamers uit de 15e en 16e eeuw. Ook dient hierbij gedacht te worden aan de gilden die tijdens de Bataafse Republiek massaal het loodje gelegd hadden.

In de negentiende eeuw ontstond er naast genoemde mogelijkheden en naar Engels model, een echte gezelligheidsvereniging. Waarin gezellig verkeer en soms zelfs sportactiviteiten het doel waren. Bijna iedere stad of respectabel dorp had wel een sociëteit. Inderdaad een Herensociëteit waar de heren de krant konden lezen, hun sigaren rookten, met gelijken een gesprek hebben (denk wel, pas na de tweede wereldoorlog kwam in Nederland een einde aan de standenmaatschappij) danwel gezellig verkeren aan het biljart.

April 1867 kwamen enkele heren in Hilversum bijeen. Zij wensten een sociëteit op te richten die eigenlijk al, De Club genoemd werd en bestond uit enkele reeds bestaande sociëteiten in Hilversum én de Hilversumse Schutterij, tot dan nog een soort elitaire militaire gezelligheidsvereniging. Hoewel de schutterij wel degelijk in actie geweest is tijdens de tiendaagse veldtocht. De Club vestigde zich eerst in een houten behuizing aan de ’s-Gravelandseweg/Melkpad en verhuisde later naar een gebouw naast de katholieke Sint Vituskerk. Inmiddels werd het zaak om de vereniging in te schrijven en vanaf 1 april 1889 werd Vereeniging Sociëteit ‘De Unie’ door de koning toestemming verleend als vereniging op te treden. Toen de Sint Vitus in 1891-1892 werd afgebroken en zeer vergroot, week de sociëteit uit naar een zaal van het in Hilversum bekende etablissement Hof van Holland. Begin twintigste eeuw ontstond er onenigheid met een nieuwe eigenaar. ‘De Unie’ keek opnieuw uit naar een ander onderkomen en vond die in de voormalige woning van een geacht lid, Jhr. Christiaan van Lennep.

Het werd aangekocht in 1905 en in 1906/1907onder leiding van architect J.W. Hanrath uitgebreid met een biljartzaal, grote zaal, tuinzaal en zelfs een kegelbaan. Het gebouw aan, nu de ’s-Gravelandseweg 57, bleek ideaal als sociëteitsgebouw met voldoende activiteiten waar ook de dames van de herenleden zich volop in konden vinden, tot en met theedrinken in de tuin van de sociëteit. Er werd veel waarde gehecht aan amusement. Lezingen bals, diners, muziekavonden. Het gebouw werd uitgebreid met een serre en enkele gemak ruimten in de jaren twintig. En hoewel inmiddels de tijd is voortgeschreden en er leden zijn die pakweg vijftig jaar geleden niet zouden zijn toegelaten, blijkt de gehechtheid aan dat amusement nog steeds van kracht. En dan is er nog de geborgenheid. Biljart, kegelen, bridgen en schaken binnen het tweede huis van de leden. Eigenlijk is er in het ruim 130-jarig bestaan van ‘De Unie’ weinig essentieels veranderd. Slechts met een korte onderbreking tijdens de oorlog, waarbij het gebouw werd genaast door de Duitse Wehrmacht. Feitelijk kwam het pas op 16 oktober 1948 weer officieel in handen van ‘De Unie’. Sindsdien is dit Rijksmonument onafgebroken in gebruik als sociëteit.